Veilig werken tijdens de Ramadan

Op 5 mei begon de Ramadan, de Islamitische vastenmaand. De laatste dag van de ramadan is op vrijdag 4 juni en wordt gevolgd door het traditionele Suikerfeest op diezelfde dag.

Functioneren

Islamitische werknemers die meedoen aan de ramadan, eten, drinken, roken vanaf 5 mei een maand lang niet tussen zonsopkomst en zonsondergang. Daarom raden wij werkgevers die medewerkers in dienst hebben die meedoen aan de ramadan, aan daar rekening mee te houden. Het langdurig vasten kan namelijk gevolgen hebben voor hun functioneren en veiligheid.

Eet- en slaappatroon

Het is bewezen dat ramadan geen negatief effect heeft op de gezondheid. Wel verandert het slaap- en eetpatroon: wie meedoet aan de ramadan eet en drinkt alleen tussen 22.00 uur en 3.30 uur. Dat betekent dat om ongeveer 3 uur in de ochtend wordt opgestaan om te ontbijten, wetend dat het laatste avondgebed om half twaalf is, om daarna te gaan slapen.

Concentratie

De tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang beslaat ongeveer 18 uur. Dit resulteert vaak in slaperigheid, gebrek aan energie en vermoeidheid,  en daardoor gebrek aan concentratie. Ook humeurigheid en stemmingswisselingen kunnen een gevolg zijn, wat bij de niet-vastende collega’s tot onbegrip kan leiden. Dit alles kan leiden tot gevaarlijke situaties op de werkvloer. Verder zullen vastende werknemers geneigd zijn hun lunchpauzes over te slaan en dat kan in het kader van de Arbeidstijdenwet problemen opleveren.

Bespreekbaar maken

Een rondje langs de leden van de EVO-raad voor Arbo, milieu en gevaarlijke stoffen laat zien dat er verschil in aanpak is, maar dat de rode draad is: maak het bespreekbaar, erken dat het vasten gevolgen kan hebben voor veiligheid op de werkvloer en houd er dus rekening mee.

Tips voor een veilige werkvloer ook tijdens de ramadan

Wees als leidinggevende alert op de situatie en overleg over mogelijke aanpassingen. Zet bij ploegendiensten vooral aan het einde van de dagdiensten de operators die aan de ramadan meedoen op posities waar de kans op fouten kleiner is, de gevolgen van een fout minder rampzalig, of de werkzaamheden minder vermoeiend zijn. Vaak kiezen werknemers hier zelf al voor, maar dat kan alleen als het bespreekbaar is en er rekening mee wordt gehouden.

Overweeg om onderling diensten te laten ruilen met niet-vastende medewerkers. Overweeg om de vastende tijdelijk minder zware werkzaamheden te laten verrichten

Bij risicovolle activiteiten is het verstandig rekening te houden met het concentratieverlies en om de betreffende persoon ander werk te laten doen gedurende de ‘vermoeide’ uren van de dag. Bespreek de mogelijkheid van flexibele arbeidstijden en pauzes (binnen de voorwaarden van de Arbeidstijdenwet). Bij lunchpauzeverkorting kan een werknemer ook vroeger naar huis. Overweeg de inrichting van een apart pauzelokaal waar niet wordt gegeten of gedronken, dit om het vasten niet moeilijker te maken.

Waarschuwing voor combinatie ramadan-diabetes

De Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) waarschuwt elk jaar voor de combinatie ramadan-diabetes. De bedrijfsartsen vinden dat werknemers met diabetes eigenlijk niet actief zouden moeten meedoen aan de vastenmaand. Want mensen met suikerziekte lopen een groot risico op (verdere) ontregeling en/of verergering van al bestaande complicaties.

Naast religieuze ook psychosociale factor

Hoewel deelname aan de ramadan geldt als een religieuze verplichting, kan diabetes een legitieme reden voor vrijstelling vormen. Maar omdat er bij het vasten naast een religieuze factor ook een psychosociale factor meespeelt, zullen veel werknemers met een islamitische achtergrond en diabetes toch kiezen voor actieve deelname aan de ramadan.

De ramadan is de negende maand van de Islamitische kalender. Omdat de Islamitische kalender is gebaseerd op het maanstelsel (1 maand = 28 dagen), valt de ramadan steeds in een andere periode. De ramadan begint als de nieuwe maansikkel aan de hemel staat. Doel van de vastenmaand is de ziel te zuiveren, zelfdiscipline te ontwikkelen en stil te staan bij wat het is om in armoede te leven.

Lees meer blog artikelen op onze blogpagina